Jak mówi współzałożyciel Monty Pythona w swoim krótkim klipie: Zrozumienie jak dobre są nasze umiejętności w danej dziedzinie, wymaga tych samych umiejętności, które sprawiają, że jesteś w niej dobry, co oznacza – a jest to naprawdę zabawne – że jeśli absolutnie nie jesteś w czymś dobry, wtedy brakuje ci tych samych umiejętności, które pozwalają zrozumieć, że nie jesteś w tym absolutnie dobry.
Cleese nie sformułował jednak tej zasady sam, a jedynie dokonał parafrazy zjawiska psychologicznego po raz pierwszy zaobserwowanego i opisanego w 1999 przez dwóch brytyjskich badaczy, Justina Krugera i Davida Dunninga z Uniwersytetu Cornella.
Zobacz wideo
Zjawisko to, które przeszło do słownika psychologicznego jako efekt Krugera-Dunninga, polega na tym, że osoby niewykwalifikowane w jakiejś dziedzinie życia mają tendencję do przeceniania swoich umiejętności w tej dziedzinie, zaś osoby wysoko wykwalifikowane (eksperci) mają tendencję do zaniżania oceny swoich umiejętności.
Naszym zdaniem osoby ograniczone w jakiejś dziedzinie cierpią podwójnie: nie tylko wyciągają błędne wnioski i podejmują przez to złe decyzje, ale też nie są świadome swojej niekompetencji – piszą Kruger i Dunning w swoim raporcie.
Ostatecznie, badacze dowodzą, że osoby niekompetentne: nie dostrzegają swojego niskiego poziomu zdolności, nie potrafią prawidłowo ocenić poziomu zdolności u siebie, nie potrafią prawidłowo ocenić poziomu zdolności u innych, a także rozpoznają i uznają swój niski poziom zdolności dopiero po odpowiednim treningu danej umiejętności.
Efekt Krugera-Dunninga pozostaje jednak czymś więcej, niż psychologiczną ciekawostką, gdyż opisuje mechanizm charakterystyczny dla większości społeczeństwa, co oznacza iż nie tylko odnosi się on do życia zbiorowego, ale tłumaczy wiele negatywnych mechanizmów w świecie biznesu, edukacji, polityki i nauki.
Na czym polega efekt Krugera-Dunninga?
Niekompetencja bez władzy jest mało szkodliwa, ale może przynieść wiele negatywnych skutków w momencie, gdy osoba niekompetentna przekonana o własnej ekspertyzie zaczyna podejmować decyzje, które mają wpływ na miliony ludzi, a nie jest w stanie nie tylko zrozumieć własnych ograniczeń, ale przede wszystkim nie jest w stanie zrozumieć, kiedy odnosi porażkę.
Conradino Beb