Pionierskie badanie przeprowadzone przez Tomasa Ståhla z Uniwersytetu Stanu Illinois w Chicago sugeruje, że ateiści i ludzie religijni podzielają tylko pewne wartości. Niemniej jednak, ateiści posiadają – wbrew powszechnej opinii – wyraźny „kompas moralny”.
Badanie zostało przeprowadzone drogą sondażową. Pierwsza z sond objęła 429 osób na platformie Amazon Mechanical Turk, a druga 4,193 osoby z USA (kraju, w którym religia odgrywa dużą rolę) i Szwecji (kraju, w którym religia odgrywa małą rolę).
Jak twierdzi naukowiec, obydwie grupy zgadzają się w kwestii ochrony słabszych przedstawicieli społeczeństwa i wolności osobistej. Ale ateiści wykazują znacznie mniejszą tendencję do identyfikacji z wartościami, które promują zwartość grupy (group cohesion) i są bardziej skłonni do oceny moralnej postępowania na podstawie jego konsekwencji.
Ponadto, obydwie grupy łączy – co zaskakujące – przekonanie, iż roszczenia i sądy powinny mieć racjonalne, empirycznie uzasadnione podstawy.
Badanie udziela również odpowiedzi na pytanie, czemu obydwa “kompasy moralne” różnią się od siebie. Ståhl twierdzi, iż głównym powodem jest angażowanie się ludzi religijnych w w zachowania grupowe oparte na wierze (kółka modlitewne etc.), co byłoby nieekonomiczne w przypadku ich fałszywości. To z kolei wyjaśnia, dlaczego ateiści, którzy nie angażują się zasadniczo w tego typu działania, są postrzegani jako niemoralni przez osoby religijne.
Obydwie grupy wykazują także spore różnice kognitywne, szczególnie w kwestii zagrożeń egzystencjalnych.
Jak dodaje Ståhl: Najbardziej ogólnym przesłaniem, płynącym z tego badania, jest to, że ludzie, którzy nie wierzą w Boga, posiadają „kompas moralny”. Faktycznie, obydwie grupy łączy wiele podobnych trosk moralnych, np. kwestia sprawiedliwości czy ochrony słabszych osobników przed krzywdą.
Jednak ateiści mają znacznie mniejszą skłonność do wspierania wartości wzmacniających zwartość grupy takich jak: szacunek dla autorytetów, lojalność wewnątrzgrupowa czy świętość.
Jest możliwe, że negatywny stereotyp ateistów jako niemoralnych rodzi się częściowo z faktu, że są oni mniej skłonni od ludzi religijnych do postrzegania szacunku dla autorytetów, lojalności wewnątrzgrupowej czy świętości jako relewantnej dla moralności. Są oni również bardziej skłonni do konsekwencjonalistycznych sądów moralnych na temat krzywdy, rozstrzygając każdy przypadek z osobna.
Conradino Beb
Źródło: Plos One
magivanga.com 