Badanie międzynarodowego zespołu złożonego z 80 językoznawców i genetyków, finansowane przez Instytut Antropologii Ewolucyjnej Maxa Plancka w Lipsku, sugeruje iż języki indoeuropejskie zaczęły się formować 8,100 lat temu w okolicy południowego Kaukazu, by rozprzestrzenić się około 7 tys. lat temu na Step Pontyjsko-Kaspijski.
Zespołowi udało się dokonać znaczącego przełomu w ustaleniu genezy języków indoeuropejskich (którymi mówi ponad połowa ludzkości), będącej przedmiotem zainteresowania językoznawców i antropologów od ponad 200 lat. Raport z badania został opublikowany w czasopiśmie naukowym Science.
Jak twierdzą jednak autorzy badania, wcześniejsze analizy filogenetyczne prowadziły do sprzecznych ze sobą konkluzji nt. wieku rodziny językow indoeuropejskich ze względu na połączony efekt nieścisłości i braku precyzji w datowaniu, będący skutkiem obrania zbyt małego zbioru danych wejściowych przez ekspertów.
Aby złamać to ograniczenie, naukowcy stworzyli od podstaw nowy zbiór danych leksykalnych pochodzących ze 161 języków indoeuropejskich, wśród których znalazły się również 52 języki starożytne (żywe i martwe).
To pozwoliło z kolei na szerokie a jednocześnie zbalansowane próbkowanie, poddane kontroli rygorystycznego kodowania znanego jako „bayesiańska analiza filogenetyczna” (wywodząca się z twierdzenia Bayesa), która została dodatkowo dostosowana do wykrywania „drabiny pochodzenia”.
Jak stwierdził Russell Gray, szef Wydziału Lingwistyki i Ewolucji Kulturowej w Instytucie Antropologii Ewolucyjnej Maxa Plancka: Nasza chronologia jest bardzo silna, gdyż uwzględnia szeroki zakres alternatywnych modeli filogenetycznych i analiz wrażliwości. Dzięki nim ustaliliśmy, że rodzina języków indoeuropejskich ma około 8,100 lat, a pięć ramion wydzieliło się z niej około 7 tys. lat temu.
Następnym etapem była wg badaczy inwazja językowa na tereny Europy, która nastąpiła jakieś 5 tys. lat temu, co sprawia że wyniki zespołu nie pokrywają się z żadną z dwóch rozpowszechnionych hipotez.
Jak kwituje tę kontrowersję Paul Heggarty, współautor badania: Najnowsze wyniki badań DNA sugerują, że gałąź anatolijska rodziny indoeuropejskiej nie wywodzi się ze Stepu [Pontyjsko-Kapijskiego – przyp. red.], ale bardziej z południa, z pobliża północnego łuku Żyznego Półksiężyca, czyli jest najstarszym źródłem rodziny indoeuropejskiej. Ale topologia drzewa naszej rodziny językowej i daty podziału w naszym rodowodzie wskazują na jeszcze wcześniejsze gałęzie, które również mogły się rozprzestrzenić stamtąd a nie ze Stepu.
W konkluzji, autorzy badania proponują nową, hybrydową teorię, wskazując na ojczyznę rodziny indoeuropejskiej na południowym Kaukazie, skąd rozprzestrzeniła się ona na północ w kierunku Stepu, który byłby „drugim domem”. Stamtąd języki indoeuropejskiej pogalapowały już zaś w stronę Europy wraz z tzw. kulturą grobów jamowych i kulturą ceramiki sznurowej.
Conradino Beb
Źródło: Science
magivanga.com 